Philippe Beaussant / Przejścia. Z Renesansu do Baroku

 Philippe Beaussant, Przejścia. Z Renesansu do Baroku

Tłumaczenie: Wanda Klenczon, tytuł oryginalny: Passages, de la Renaissance au baroque, projekt okładki: Tomasz Lec, okładka: miękka, s. 244, ISBN: 978-83-942234-1-0, cena: 37 zł.

Przejścia. Z Renesansu do Baroku to kolejna, po Barokowej melokuchni, książka Philippe’a Beaussanta, która ukazuje się w polskim tłumaczeniu. Tym razem autor – wybitny muzykolog, pisarz i znawca estetyki baroku – sięga po wybrane arcydzieła przełomu XVI i XVII wieku, z zamiarem uchwycenia istoty „przejścia”, które naznaczyło sztukę, muzykę i literaturę tamtego okresu. Tytułowe „przejście” stanowi słowo-klucz dla całej opowieści, gdzie na wielu płaszczyznach jego sens poddawany będzie wielorakiej interpretacji. 
W odniesieniu do historii kultury będzie to zatem moment zwrotny, czas przemijania jednej epoki i nadejścia kolejnej, etap dziejowy, w którym stykają się ze sobą pierwiastki schyłkowe i prekursorskie. W sferze dociekań estetycznych „przejście” stanie się synonimem przenikania różnych dziedzin sztuki, przenikania harmonijnego i urodzajnego w arcydzieła. Między obrazami Veronesa, Tintoretta, Caravaggia, muzyką Monteverdiego i poezją Tassa istnieją zdaniem Beaussanta wzajemne powiązania – przejścia – które autor stara się wytropić i uwidocznić. W barwnym i przejrzystym stylu, nie pozbawionym elegancji i lekkości pisarz odsłania przed czytelnikiem kolejne oznaki tych niezwykłych przeobrażeń: czasu wkraczającego do malarstwa, malarstwa, które staje się teatrem, emocji, które zaczynają drążyć muzykę i muzyki, która z poezją pospołu zapowiada nadejście barokowej opery.
Wreszcie w wymiarze filozoficznym „przejściowość” w książce Beaussanta oznaczać będzie poczucie bezustannej przemiany świata i człowieka, nieuchwytną i niedająca się zamknąć w literackim opisie metamorfozę, którą – tak jak przed ponad 400 laty Montaigne – można co najwyżej „próbować” odmalować.

Książce towarzyszą reprodukcje omawianych dzieł (w duotonach) oraz sporządzona przez autora dyskografia utworów muzycznych w interpretacjach wiernych duchowi epoki.

Omówione lub wspomniane w książce dzieła:

• Michel de Montaigne, Przejścia
• Paolo Veronese, Trompe-l’oeuil, Villa Maser, Veneto
• Sandro Botticelli, Narodziny Wenus
• Pico della Mirandola, O bycie i o jedności
• Jacopo Tintoretto, Cud świętego Marka
• Jacopo Tintoretto, Nawiedzenie
• Jacopo Tintoretto, Ofiarowanie Najświętszej Maryi Panny w Świątyni
• Jacopo Tintoretto, Droga na Kalwarieę
• Paolo Veronese, Gody w Kanie Galilejskiej
• Michelangelo Merisi da Caravaggio, Nawrócenie świętego Pawła
• Michelangelo Merisi da Caravaggio, Ścięcie świętego Jana Chrzciciela
• Michelangelo Merisi da Caravaggio, Odpoczynek w drodze do Egiptu
• Michelangelo Merisi da Caravaggio, Madonna Loretańska
• Michelangelo Merisi da Caravaggio, Zaśnięcie Matki Bożej
• Michelangelo Merisi da Caravaggio, Pokłon pasterzy
• Michelangelo Merisi da Caravaggio, Dawid i Goliat
• Michelangelo Buonarotti, Upadek potępionych
• Sandro Botticelli, Wiosna
• Andrea Mantegna, Parnas
• Antonio Allegri da Correggio, Danae
• Vermeer, Dziewczyna z perłą
• Vermeer, Koronczarka
• Guillaume Dufay, Nuper rosarum flores
• Ockeghem, Kanon na 36 głosów
• Shijing (Księga pieśni)
• Giovanni Maria Artusi, Artusi albo o Niedostatkach współczesnej muzyki
• Diderot, Kuzynek mistrza Rameau
• Monteverdi, Hor che l’ciel…
• Montverdi, Lamento della ninfa
• Paolo Veronese, Wieczerza w Emaus
• Rembrandt, Wieczerza w Emaus
• Michelangelo Merisi da Caravaggio, Wieczerza w Emaus
• Aretino, Umanità di Christo
• Rogier van der Weyden, Sąd Ostateczny
• Piero della Francesca, Zmartwychwstanie
• Szekspir, Romeo i Julia
• Monteverdi, Orfeusz
• Baldassare Castiglione, Dworzanin
• Alidoro (tragedia)
• Andrea Palladio, Teatro Olimpico
• Orsato Giustiniani, Edippo tiranno
• Angelo Ingenieri, Modo di Rappresentare le favole Scheniche
• Wergiliusz, Eneida
• chansons de geste
• Tristan i Izolda
• Ariosto , Orland szalony
• Tasso, Jerozolima wyzwolona
• Monteverdi, Walka Tankreda i Kloryndy
• Vittore Carpaccio, Legenda świętej Urszuli
• Tycjan, Wenus z Urbino
• Tycjan, Madonna z Prado
• Tycjan, Tarkwiniusz i Lukrecja
• Tycjan, Święty Sebastian
• Tycjan, Nimfa i pasterz
• Tycjan, Marsjasz
• Tycjan, Pietà
• Tycjan, Flora
• Tycjan, Mężczyzna z rękawiczką
• Michelangelo Merisi da Caravaggio, Złożenie do grobu
• Michelangelo Merisi da Caravaggio, Cierniem koronowanie
• Michelangelo Merisi da Caravaggio, Biczowanie
• Michelangelo Merisi da Caravaggio, Wskrzeszenie Łazarza

Wydanie książki objęły patronatem TVP Kultura i Program 2 Polskiego Radia.

Cet ouvrage a bénéficié du soutien des Programmes d’aide à la publication de l’Institut français.